Teknenin Baş-Kıç Vurması

Bu yazımız dalgalar arasında kalmış bir teknenin baş-kıç vurması durumunda yapılacaklar ve seyir stratejisi ile ilgili.
Tekne aşırı derecede batıp çıkar veya dalgalarla baş kıç vururken, bir yelkenlinin rüzgarüstü yönünde ilerlemesi pek beklenemez ve her zaman aynı yerde dalıp çıkarak mürettebatını deli eder. Benzer şekilde, aşırı miktarda baş kıç vuran bir motoryatta yapılan seyir de son derece rahatsız bir seyirdir.
Aşırı başkıçın sebebi eylemsizlik yani hareket eden bir cismin aynı hız ve yöndeki hareketini koruma eğilimidir. Baş dalga üstünde yükselirken oradaki ağır demir zinciri ve diğer aksam yoluna devam etmek ister ve dalga inerken baş yükselmeye devam eder. Sonunda yerçekimi kontrolü ele alır ve baş düşmeye başlar, bu sefer de gelen yeni bir dalgayla yükselecek yerde düşmeye devam eder. Tekne genler ve gücü tükenmiş bir şekilde aynı noktaya tekrar tekrar dalar çıkar. Bu şekilde de enerjisinin çoğunu dalgalar üzerinde ileri gitmek yerine eylemsizlikle savaşarak heba etmiş olur.
Teknenin kıçına yakın, ağır bir direk veya arma üzerindeki bir donanım da soruna katkıda bulunur. Teknenizin aşırı başkıç eğilimine etki eden bir başka etmen dalgaların boyutudur. Eğer dalga aralıktan teknenizin güverte uzunluğundan biraz daha fazlaysa en kötü koşullar bir araya gelmiş demektir.
Bazı gövde şekilleri aşın baş kıça diğerlerinden daha fazla yatkındır, bununla birlikte önemli bir tasarım kusuru yoksa aşırı başkıç tedavi edebilir ya da en kötüyü ortadan kaldırıp, durumu iyileştirebilirsiniz. Bunun için ağır nesneleri teknenin merkezine doğru taşıyıp, direkteki aşın yükleri azaltmak gerekir.
Böylece, baş artık dalgalara dalmak yerine, onların üzerinde yükselecek ve düşecek; tekne de ileriye gidebilecektir. Yalnız bu durumda, baş kıç vurma hatırı sayılır biçimde daha kısa aralıklarla ve keskin olacak, armayı aşırı gererek muhtemelen mürettebatı da rahatsız edecektir. Cevap, bazı ağırlıktan tekrar eski yerlerine doğru teknenin uçlarına taşımaktır. Aşırı dövünme ve insanın cesaretini kıran aşırı başkıç arasında mutlu ortamı bulmak, birkaç deneme gerektirebilir.
Motoryatlar, yarı deplasman karakteriyle kayıcı hızları sağlamak için geniş taşıyıcı yüzeyleri ve düz laç şekilleriyle tasarlandığından aşırı başkıçlara daha az eğilimli olurlar. Bu takdirde daha genel bir sorun haline gelen dövünme, derin V kesitleriyle birleştirilmiş baş bodoslama eğimi sayesinde veya basitçe gaz keserek dindirilebilir. Bazen sert çeneli motoryatlar hızlandıklarında yunuslar gibi hareket eder; sakin sularda bile gövdenin dinamik kaldırma merkezi öne ve arkaya kaydıkça baş aşağı yukarı salınır. Hangi hız, ağırlık dağılımı, trim kanadı ayan ve kullanım pozisyonu bileşiminin başı aşağı yukarı salladığını öğrendiğinizde, duruma engel olmak artık size kalmıştır.