Enlem ve Boylamlar

Dünya üzerinde konumumuzu bulup, işaretlemek için biraz coğrafya bilmekte fayda var…Bu yazımız biraz dünya üzerindeki konumunuzu bulurken büyük resmi görmeye yarayacaktır.
Enlemler, Ekvator’un kuzey ve güneyine, bir daire yayının derece, dakika ve saniyesi olarak işaretlenmiştir. Her bir derecelik enlem farkı yaklaşık olarak 60, bir dakikalık enlem farkıysa 1 deniz miline karşı düşer.
Yaklaşık olarak diyoruz, çünkü dünya tam olarak bir küre değildir; kutuplarda yassılaşıp, Ekvator’da şişkinleşir. Bu yüzden de her enlemde bir derecelik farklar, 60 deniz mili etmez, örneğin kutuplarda bu fark 60,27 deniz mili olurken 45° enleminde 59,96 deniz mili, Ekvator’daysa 59,66 deniz milidir. Bu durumun amatör denizciler açısından pek bir önemi yoktur.
Enlemler, haritalarda doğu-batı yönünde giden çizgilerle gösterilmiştir. Haritanın sağ ve sol ke- narında derece, dakika ve harita ölçeğine bağlı olarak saniyeler işaretlenmiştir. 1 dakikalık fark bir deniz miline eşit olduğundan, bir pergeli aynı enlemde sağ veya soldan ölçü aldıktan sonra, mesafeleri ölçmek için kullanabilirsiniz.
Boylam, “0″ meridyeninden doğu veya batıya açısal uzaklıktır. “0” meridyeni İngiltere Greenwich’ten geçtiği kabul edilen ve bir kutuptan diğerine uzanan hayali çizgidir. O meridyene “0” dersek, boylamlar da doğuya 180° ve batıya 180° olarak ölçülür. “0” meridyeninin tam karşısı 180° meridyeni, “Zaman çizgisi” olarak bilinir. Zaman çizgisini batıya doğru geçerseniz, tuttuğunuz takviminize bir gün eklemeniz, doğuya doğru geçerseniz aynı günü tekrarlamanız gerekir.
Meridyenler, haritada kuzeyden güneye giden çizgiler olarak gösterilmiş; derece, dakika ve saniyeleri üst (kuzey) ve alt (güney) kenarlarda verilmiştir. Boylam daireleri kutuplarda birleştiğinden, boylam farkları enlemlere bağlı olarak değişir. Ekvatorda yaklaşık 60 deniz mili olan 1 derecelik boylam farkı kutuplarda 0’a düşer.
Mesafeleri her zaman, haritanın doğu veya batı kenarından alacağınız ölçülerle ölçün; asla kuzey ve güneydeki ölçüleri kullanmayın!