Yeryüzündeki bir yerin mevki iki şekilde belirtilebilir:
Ø Koordinatlarına göre
Enlem ve boylamlarını belirtilerek.
Ø Belirli bir yere göre;
Yeryüzündeki yeri belirli olan bir referans noktasına göre uzaklık ve yön belirtilerek.
Örnek; Ahırkapı fenerinden 1800, 5 nm mesafede.
Koordinat Mevki:
Yeryüzündeki bir noktanın koordinat sistemine göre mevki üzerinden geçen enlem ve
boylam değerleri ile ifade edilir. Belirli enlem ve boylamlar yeryüzünde sadece tek bir
noktada kesişir. Bu özellikleri yeryüzündeki bir noktanın yerinin tanımlanmasında yani
mevkiin belirlenmesinde kullanılır.
Örnek:
40 derece kuzey enlemi ile 26 derece batı boylamı yeryüzünde sadece tek bir noktada
kesişir (Şekil-8) ve bu noktanın yeri ( 400 N – 0250 W) şeklinde gösterilir. Bir mevki
tanımlanırken önce enlem sonra boylam belirtilir ve yazarken araya tire (-) işareti konur.
Ancak yeryüzündeki noktaların mevkilerinin belirtilmesinde sadece derece olarak
enlem ve boylamların belirtilmesi yeterli olmaz. Bir noktanın mevkiin belirtilmesinde
kullanılan Ekvator ve Greenwich’ten olan açısal farkın tam derece olmadığı durumlarda
bunu ifade edebilmek için derecenin alt birimlerine de ihtiyaç duyulur. Haritaların enlem ve
boylam cetvelleri sadece dereceleri değil taksimatlı olarak aradaki dakikaları ve saniyeleri de
gösterir. Dakikaların yanlarına haritanın büyüklüğüne göre dakika değerleri de yazılır. Yazılı
olmayan dakika ve saniyeler taksimat çizgilerine göre belirlenir. Burada dikkatli olunması
gereken bir durum dakika aralarının on eşit parçaya mı yoksa altı eşit parçaya mı
bölündüğüdür. Bazı haritalarda bunlar on bazı haritalarda da altı eşit parça halinde bulunur.
Saniyeleri belirlerken buna göre belirleriz.
Koordinat sisteminde, derecenin alt birimleri dakika ve saniye olup bunları karşılıklı
eşitliği aşağıda olduğu gibidir;
1 derece = 60 dakika
1 dakika = 60 saniye
Derece rakamın üzerine konan (0) işareti, dakika rakamın üzerine konulan (‘) işareti,
saniye rakamın üzerine konulan (“) işareti ile belirtilir. Yazılırken önce derece, sonra dakika
ve en sonra da saniye yazılır.
Örnek: Ekvatorun 40 derece, 30 dakika, 30 saniyede kuzeyinde ve sıfır derece
boylamının 54 derece, 30 dakika, 30 saniye doğusundaki bir mevki 400 30’ 30” N – 0540 30’
30” E şeklinde gösterilir.
Koordinat sistemine göre yer yüzündeki noktaların yerleri 31 m hassasiyete kadar
belirlenebilir. Eğer daha hassas olarak belirtilmek istenirse, ondalık ifade kullanılabilir.
