Denize açılarak en az başka bir limana kadar seyredecek veya bir kaç gün denizde kalacak olan bir tekne ister yelken ister makine ile yönetilsin, bazı gerekli donatım maddelerini temin etmek zorundadır.
Bir teknede nelerin bulunması gerektiği her zaman akılda bulunan bir konu olsa da, teknenizle yola çıkmaya karar verince aşağıdaki listeyi gözden geçirmeniz yararlı olacaktır.
1- Can Yelekleri:
Teknede bulunan tüm personel sayısı kadar can yeleği bulunmalıdır. Kullanışta iki çeşit yüzdürücüler seçilir. Can yelekleri veya can simitleri teknede, gerektiği anda alınıp kullanılabilecek bir yerde tutulmalıdır.
2- Emniyet Mapaları:
Özellikle yüksek denizli havalarda ve geceleyin teknenin güvertesine çıkan bir personel denize düşmek tehlikesi ile karşı karşıyadır. Bu tehlikeye karşı üzerinde bulunan emniyet kemerinin yaylı kancasını takabilmesi için teknenin çeşitli yerlerine Emniyet mapaları donatmak gerekir. Bunlar, her iki taraftan kullanımlarını sağlamak için teknenin merkez hattı üzerinde donatılmaları faydalı olur.
3- Can salları:
Tekne boyutları ve personel sayısına bağlı olarak bulundurulacak Can kurtarma sallarının teknik özellikleri IMO’nun bir yan komitesi olan SOLAS kurallarında açıklanmıştır.
Can salları, kullanılmaya hazır biçimde veya şişer tip olarak yapılırlar. Günümüzde daha çok şişer Can salları kullanılmaktadır. Bu tür sal, teknenin uygun bir yerinde güverteye bağlı bir taşıyıcı üzerinde durur. Salın şişmesini sağlayacak emniyet halatı da bir çımasından güvertede bulunan mapaya bağlanmıştır. Sal gerektiğinde denize fırlatılır ve emniyet halatı kuvvetlice çekilerek hava tüpünün çalışması sağlanır. Kısa sürede şişen Can salı içine binilmeye hazır duruma gelir.
Can sallarının kapsadığı özellikler ve içinde bulunan donanımın ana yapısı kısaca şöyledir:
a- Otomatik açılma tertibatı: Gaz tüpü ile çalışır.
b- İki ayrı yüzer bölüm: Bunlardan biri delinirse,
öteki salı yüzdürmeye yarar.
c- Hava ile şişen alt döşeme: İkinci bir zemin oluşturarak soğuk su
ile personelin zarar görmesini önler.
d- Can kurtarma malzeme paketi: Bunun içinde en az 24 saat yeterli yiyecek maddeleri bulunur.
e- Bundan başka gerekli bazı malzeme depolanmıştır, örneğin, tatlı su, el lambası, tehlike fişekleri, bulantı hapları, ilk yardım malzeme ve ilaçları.
Can sallarının kullanışları ile alakalı broşürler teknenin uygun bir yerinde aşılmalı ve dikkatlice okunarak gerektiği zaman telaşsız bir davranışla hareket edilmelidir.
Can sallarının Kontrolü: Teknede bulunan Şişer Can salı (Inflatable
life raft) her yıl, yapımcı firmanın gösterdiği yerlerde kontrol edilmelidir.
Böylece salın çalışmasına mani olacak bir arıza varsa giderilir. Bu
kontrol işlemi size pahalı görünebilir fakat işe yaramayan bir Salı da
taşımak daha sakıncalıdır.
4- Denize düşmeye karşı kullanılacak donanım:
Ortalama olarak 6 knot sürat ile seyreden bir tekneden denize biri düşmüşse, yaklaşık 15 saniye içinde dalgaların arasında gözden kaybolmaya başlayacaktır. Bu sebepten, denize düşenin görülmesini ve su içinde batmadan kalmasını sağlayacak donatım daima kullanılacak şekilde bulunmalıdır.
Can simidi: Güvertede denize atılmaya hazır durumda çeşitli uygun yerlere bağlanmış Can simitleri bulunmalıdır. Bir can simidi, denize düşenin hem yüzebilmesini sağlar hem de tekneden bulunduğu yeri belli eder.
Şamandıralı lambalar: Özellikle gece denize düşen bir personelin yerini belli etmesi bakımından bir şamandıraya bağlı olarak işaret veren lambalar büyük fayda sağlar. Bunlar pil ile çalışırlar. Güverteye bağlı yerindeki halat sökülünce lamba otomatik olarak şimşekli fenerler gibi işaret vermeye başlar.
Öteki yararlı donatımlar:
Denizli havada denize düşen bir personelin yanına yaklaşsa da, tamamen güverteye alınacak gibi başarılı bir manevra yapmak zordur. Böyle durumlarda kullanılmak üzere, uygun bir yerde roda edilmiş can halatı bulundurmak tavsiye edilir. Ayrıca, teknede uzun bir kanca olması da, denize düşeni yakalamak açısından büyük fayda sağlar.
5- Radyo ve VHF:
Genellikle denizde 1 saatten fazla kalacak bir teknede hiç olmazsa normal bir radyo alıcısı bulundurmak faydalıdır. Belirli saatlerde verilen hava raporlarını izleyerek, gelecekteki havanın nasıl olacağını öğrenmek teknedekiler için çok gereklidir.
VHF aygıtının kullanımı ülkemizde de çok yaygınlaşmıştır. Gerek kara istasyonları ile haberleşmek, gerekse öteki tekneler ile haberleşme yönünden büyük faydalar sağlar. 156-174 MHz arası bantları bulunan bir VHF aygıtı ile hava durumu hakkında bilgi almak veya bir acil durumda öteki istasyonlardan yardım istemek mümkündür. VHF aygıtının 16. kanalından bir çağrı yaptığınız zaman, sizi duyacak bir istasyonu muhakkak bulacağınızı unutmayın. Bu bir tekne, büyük bir gemi veya dinlemede bulunan bir kılavuz istasyonu olabilir.
Büyük teknelerde yukarıdaki donatıma ilaveten RT bulundurmak büyük yarar sağlar. Böylece uzak mesafelerden de kara istasyonları ile konuşmak, telgraf vermek, gerektiğinde yardım istemek olasıdır.
6- Navigasyon (Seyir) donatımı:
Elektronik seyir aygıtlarının zamanımızda gösterdiği büyük aşama klasik aletlerin gereksiz olduğunu asla düşündürmemelidir. Denizde her çeşit seyir aleti son derece yararlıdır. Bununla birlikte aşağıda açıklanan donatımı denize açılan her teknede bulundurmak gerekir.
a- Dümenci Pusulası
Sahili görerek dümen tutmak üzere denize açılan bir teknede hiç olmazsa basit bir pusla bulundurmak sayısız fayda sağlar, örneğin, aniden bir sis tabakası içine girebilir ve yolunuzu kaybedebilirsiniz.
Özellikle sezon başlarında teknenizde bulunan dümenci pusulasını kontrol etmeniz, varsa arizi sapma miktarını pusulayı kontrol ederek azalt¬manız önerilir. Arizi sapması çok büyük görünen bir puslanın artık yararsız olduğunu düşünmeyin. Bunu düzeltecek bir uzman kişiyi çevrenizdeki teknelerden bulabilirsiniz.
Pusla tası içinde görünen bir hava kabarcığı, eğer daha önce bulunmuyorsa, pusla tasının hava aldığını belirtir. Bunun sebebi de camın çatlaması olabilir. Pusla tası içindeki hava kabarcığı biraz hataya sebep olabilir.
b- Seyir Haritaları: Denizcilerin seyir haritalarım seçerken bölgenin en büyük ölçekli haritalarını tercih etmeleri istenir. Böylece seyir için daha etraflı kılavuz bulunmuş olacaktır. Bununla beraber, günümüzde haritalar giderek pahalı olmaktadır. Eğer haritalarımızı sürekli olarak düzeltiyorsanız devamlı kullanmak mümkündür. Eğer sezon başında hazırlık yapıyorsanız, ilk işlerinizden bir tanesi de haritaları yoklamak olmalıdır.
c- Notik Almanak ve Seyir Kılavuzları: Özellikle Göksel seyir çözümlerini yapabilmek ve uzun seyirlerde çeşitli seyir konularında yararlanmak için bulunduğunuz yıla ait bir Notik Almanak bulundurmanız önerilir.
Bilmediğiniz bir bölgede yapacağınız seyirler için de, buraya ait Seyir Kılavuzlarını bulundurmak daha emin hareket etmenizi sağlar.
Bu Seyir kılavuzlarında, ait oldukları bölgeye ait gemicilik, navigasyon ve meteoroloji bilgileri yanında, demir yerleri, ihtiyaç malzemelerinin temin olanakları vb. bilgiler bulunur.
7- Teknede bulundurulacak genel malzemeler:
a- Halatlar ve Usturmaçalar:
Yedekleme donanımı bulunmayan bir teknede hiç olmazsa 50 m boyunda kalın burgatalı bir halat bulundurulmalıdır.
Lastik veya plastikten yapılmış usturmaçalar her tekne için en önemli malzemelerdir. Teknenin rüzgâr etkisiyle bir rıhtıma veya başka bir tekneye yasladığını düşünürsek, tekneyi korumakta en etkin araç olarak usturmaçaları görürüz.
Çımaları veya kasaları yıpranmış halatları değiştirmek yanlıştır. Çünkü devamlı kullanılan bir palamar halatı volta edilen yerinden veya kasasından yıpranır. Kasa yerine facuna yapmakla veya buradan keserek yeni bir kasa yaparak daha uzun süre kullanılabilir.
Palamar halatı olarak bir teknenin en az gereksinimi 4 halattır. Bunların iki tanesi en az tekne boyunun iki katı uzunlukta olmalıdır.
Normal boydaki bir tekne için en az dört adet usturmaça bulundurulmalıdır.
b- Can Emniyet Kayışları:
Denizli havalarda güverteye çıkmak zorunda olan bir personel için emniyet kayışını takmak ve bunun yaylı kancasını güvertedeki can halatına veya mapasına geçirmek zorunludur. Böylece, eğer denize düşmek gibi istenmeyen bir olay görülürse, emniyet kayışı personeli tekneye bağladığından büyük bir tehlike savuşturulacaktır.
c- Yedek malzemeler:
Bir teknede bulunması gereken yedek malzemeler (spares) miktarı ve cinsleri, bunları kullanım yerlerine ve teminindeki güçlüklere göre tayin edilir, örneğin, bir ampulü uğrak limanında bulabilirsiniz fakat bir yağ filtresi istenen her yerde bulunmayabilir.
Teknenin yelkenli veya motorlu olmasına göre bulundurulacak yedek malzemelerin bir listesini yapmak için başlıca dört grup ele alınmalıdır:
· Makine,
· Elektrik,
· Donanım (yelken vb.),
· Güverte malzemeleri
· Takım kutusu: Bir teknede gerektiğinde onarım yapabilmek için en gerekli malzemeler, bir takım kutusu (tool kit) içinde yer alan çeşitli aletlerdir.
Bulundurulacak aletlerin cinsleri ve miktarları teknenin boyutuna ve içindeki donatımın çeşidine göre seçilmelidir, örneğin, en büyük somunu
12 inç olan bir teknede 24 numara bir anahtar bulundurmak gereksizdir, özellikle makinada yapılacak çeşitli işlerde takım kutusunun önemi daha da çoğalır. Başka bir tekneden bulabileceğiniz bir anahtarı denizin ortasında başınız derde girince bulabilmeniz olanaksızdır.
d- Yangın söndürme aletleri:
Teknenin boyutuna bağlı olarak bulundurulacak yangın söndürme aletlerinin cinsi ve çeşitleri değişir. Özellikle benzin motorlu teknelerde yangın tehlikesi özel bir önem kazanır. Bir teknede hiç olmazsa otomobillerde kullanılan küçük boy köpüklü veya karbondioksitli minim aks bulundurmak ve bunları uygun yerlere bağlamak önerilir.
e- İçme suyu ve yiyecek:
Kısa bir yolculuk için de denize açılmış olsun, bir teknede bulunan personel sayısı ile orantılı olarak en az 24 saatlik içme suyu ve yiyecek bulunmalıdır.
Uzun seyirler için temin edilecek içme suyu ve yiyecek miktarları da daima olağanüstü bir durumla karşılaşacak gibi yeterli olarak temin edilmelidir.
