Bir coğrafya bilimcisi olan Gerardus Mercator tarafından bulunmuş olan, enlem ve meridyen boylamlarının birbirini dik olarak kestiği ve sabit bir pusula kerterizini gösteren kerte hatlarının düz çizgi olarak gösterildiği, deniz haritası çizim metodu. Tekneler genelde kerte hattı rotalarını takip ettiklerinden bu haritaların navigasyonel değeri büyüktür.
Mercator bu çizim sistemini ilk olarak 1569’da ortaya atmışsa da, denizde genel olarak kullanılmaya başlanması yaklaşık 70 yıl sonra olmuştur. Onun sisteminin temelinde kuzey ve güney kutbuna doğru meridyenlerin birleşmesi ile enlemlerin kosinüsü arasında belli bir oran olması ve enlemler arasındaki uzaklığa, ekvatordan uzaklaştıkça artan bir oranla eklenecek ek bir miktarın, meridyenlerin hepsini aynı açı ile kesen kerte hattının düz çizgiye dönüştürecek olması vardı.
Geometrik açıdan, mercatorun izdüşüm sistemi; tüm meridyen ve paralellerin dünyanın merkezinden, dünyaya ekvatorda değen bir silindir üzerine, izdüşümlerinin alınması ve daha sonra bu silindirin açılarak düz haritanın meydana getirilmesi olarak tanımlanabilir. Dünyanın ve üzerine izdüşüm alınan silindirin merkezleri aynı doğru üzerinde olduğundan kutup noktalarının izdüşümü sonsuzda olacaktır ve dolayısıyla merkator izdüşümlerinde kutup noktaları gösterilmez. Ekvatorda bükülme en az iken, kutuplara doğru git gide artar. ‘Bükülme” ile kastedilen ekvatordan uzaklaştıkça, sabit oranda olmamakla beraber, kuzey-güney uzaklıkları skalasının git gide doğu-batı skalasından farklılaşmasıdır. Dolayısıyla harita Kuzey veya Güney Amerika gibi kuzey-güney doğrultusunda uzanan bir bölgeyi kapsıyorsa, yüksek enlemli bölgeler (Baffın veya Tierra del Fuego bölgesi gibi) tropik bölgelere (Panama’daki Isthmus gibi) oranla daha büyük ve biçim olarak bozulmuş gözükürler. Aynı nedenlerle kuzeye gidildikçe bu izdüşüm sistemi bozulduğundan, Grönland neredeyse sonsuza uzanırmışçasına kuzeye doğru genişlemiş gözükür. Yine de bu sistemin, navigasyonel amaçlar için çok önemli olan kerte hatlarını düz gösterme özelliği benzersizdir.
Bu nedenlerle merkator izdüşümünde uzaklıkları ölçerken uzaklık ile aynı enlem üzerinde kalan, haritanın yanında yazılı enlem derecelerini okumak gerekir. Bu derecelerden her biri 60 deniz miline karşılık gelir. Haritanın başka kısımlarında ölçülen dereceler (ölçülen uzaklık ile aynı enlem üzerinde olmayanlar) için haritanın yanındaki skala üzerindeki değerler uzaklık belirlemede yararsızdır. Bu nedenle, çok büyültülmüş haritalar hariç, herhangi bir merkator haritasında ölçek koyma imkânı yoktur. Farklı enlemlerin hepsi için doğru ve geçerli olacak bir ölçek koymak mümkün değildir.
Üzerine izdüşüm yapılan silindirin merkezinden geçen doğrunun, dünyanın merkezinden geçen doğruya paralel olmadığı, Tranverse (merkezlerden geçen doğruların birbirlerine dik olması halinde) veya Oblique Merkator olarak bilinen değişik merkator izdüşümü sistemleri de uygulamak mümkündür. İkinci olarak söylenmiş olan sistemde, meridyen boyunca bükülme daha azdır ve özellikle kuzey-güney doğrultusunda uzanan bölgelerin haritaya aktarılmasında daha avantajlıdır. Oblique Merkator sistemi, meridyen ve enlemlere belli bir açı yapan ve daha az bükülme gösteren bir harita çizilmesini sağlar. Ancak her iki varyasyonda navigasyon amaçları için yararlı değildir.
