Bu yazımızda zehirli boya çeşitleri bu boyaların temel özelliklerinden kısaca bahsetmek istiyoruz. Bildiğiniz gibi zehirli boyalar teknenin su altında kalan gövde kısımlarında kekamoz, yosun ve diğer su canlılarının çoğalmasını zorlaştıran boyalardır. Özellikle ahşap teknelerde bu boyaların kullanımı ahşap teknelerde bu canlıların ahşaba zarar vermesini engellemeyi de hedefler.
Aslında bu boyalar deniz canlılarının üremesini ve tekne altında birikmesini tamamen engelleyemezler. Bu yüzden sürekli suda bulunan teknelerin en az 2 yılda bir altının temizlenerek zehirli boya uygulaması yapılması gereklidir.
Zehirli boyalarda en tercih edilen madde bakırdır. Kalay da etkilidir. Ancak 1988 yılında ABD de yapılan kongrede kalay kullanımı deniz yaşamına verdiği zararlardan dolayı yasaklanmıştır. Kalay ancak bakırın kullanılamadığı aliminyum gövdeli teknelerde kullanılabilmektedir.
Günümüzde yaygın kullanılan 4 çeşit zehirli boya vardır.
Zehirli Boya Çeşitleri
1-Eriyip Giden Zehirli Boyalar (Ablative)
Bu tip zehirli boyalarda, boya yeni ve taze bakır yüzeyinin ortaya çıkabilmesi için sürekli olarak azar azar eriyerek aşınır. Bu aşınma iki şekilde gerçekleşir. Hem suyla girdiği kimyasal etkileşim hem de tekne hareket halindeyken sürtünmeyle ortaya çıkan mekanik aşınma şeklinde oluşur. Bu yüzden teknelerin çok uzun süre hareket etmeden limanda beklemeleri bu ürünlerin etkinliklerini azaltır. Ancak yüksek hızlı teknelerde bu mekanik aşınmanın biraz daha hızlı olacağını ve boyanın hızla tükenebileceğini de hesaba katmak gerekir.
Bu boyaların en büyük avantajları boya bitmediği sürece çok etkin olmasıdır. Tekne su dışında da kalsa boyanın etkinliği azalmaz. Ancak bu boyalar 2 ya da 3 kat atılması gerektiğinden maliyet açısından bir miktar dezavantaj yaratırlar.
2-Pul Pul Dökülen Zehirli Boyalar ( Sloughing)
Bu tip zehirli boyalar aslında eriyip giden zehirli boyalara oldukça benzerler. Ancak büyükçe pullar halinde dökülerek etki gösterirler. Eriyip giden zehirli boyalardan daha ekonomiktirler. Ayrıca havayla temas ettiklerinde etkilerini kısa sürede kaybederler.
3-Tadil Edilmiş Epoksi (Modified Epoksi)
Bu tip zehirli boyalarda ise eriyen boya değil sadece bakırdır. Boyanın içeriğinde bulunan bakırın yavaş yavaş erimesi ile etki gösterirler. Boyanın etkisini arttırmak için ara ara fırçalama yapılabilirse de su dışında çok kalırsa etkinliği azalacak bir boya türüdür. Bu zehirli boya çeşidinde sorun boyanın yıllar içinde kalınca bir tabaka oluşturacak olmasıdır. Temizlemesi de oldukça zordur. Ancak sürekli suda duran tekneler için iyi bir alternatiftir.
4-Vinil Zehirli Boyalar (Vinyl)
Vinil tip zehirli boyalar sistem olarak epoksiyle benzerdir. Epoksi gibi bu da ermez ve su dışında kaldığında etkisini kaybeder. Özellikle yarış teknelerinde kullanılarak parlak sürtünmesiz bir yüzey elde edilir. Ancak kuvvetli çözücüleri nedeniyle teknenin astarına zarar verebilir ve kabarcık oluşumuna neden olabilirsiniz. Ne yaptığınızı bilmiyorsanız bu boyaları fazla tercih etmeyin. Kullanacağınız zaman da üretici talimatlarını dikkate alın.
