Yük altındaki halatları ayarlamak için mekanik avantaj sağlamanın bir diğer yolu olan vinçleri genellikle, halatlardaki yükün çok daha fazla olduğu daha büyük teknelerde kullanırsınız.
Vinçler, size gerekli çekme gücünü sağlamak için tambur adı verilen yuvarlak bir silindir içinde bir vites sistemi kullanır. Her zaman halatı tambur etrafına saat yönünde dolayın ve halattaki yük arttıkça daha fazla halat dolayın. Tamburun etrafına gerektiği kadar halat sarın – sarma işlemi gerekli sürtünmeyi sağlayarak elinizde ağır yüklü halatları tutmanızı sağlar.
Vinç tamburu, eğer halatta yük yoksa etrafına sarılı halatı çekerken döner. Ancak yük arttıkça (bir tramola esnasında yelken dolduğunda bir flok ıskotasının üzerindeki yük gibi), tamburu vinç kolu olarak adlandırılan çıkarılabilir bir manivela ile döndürmeniz gerekir. Bu işleme vinçleme denir (ve bu işlemi büyük yarış teknelerinde yapan kişilere vinççi denir).
Vinçleme
Bir kişi vinçlerken diğeri de halatın boşunu alır. Bir kişi bu işi yapabilir; ancak bunu yapmak o kadar etkili olmaz. Bazı vinçlerin üzerinde kendi kilidi bulunur; yani halatı kavrayan ve yerinde tutan ve böylece bir kişinin bir başka kimsenin halatı çekmesine ihtiyaç duymadan vinçleme yapmasını sağlayan sabit bir mekanizma vardır. Ancak, vinçleme, genel olarak iki kişilik bir süreçtir.
Vinçleme ile ilgili tüyolar şunlardır:
1- Doğru hızı seçin. Pek çok vincin iki hızı veya vitesi vardır. Kolu döndürme yönünüzü değiştirerek vites değiştirebilirsiniz; böylece vinçleme zorlaştığında hız değiştirebilirsiniz.
2- Tam daire çizerek ve gerekli hallerde iki elinizi kullanarak vinçleyin. Bir daireyi tamamlayamıyorsanız, döndürebildiğiniz kadar döndürün ve daha sonra vinç kolunu başlangıç noktanıza geri getirin.
3- Halatın kaydığını hissediyorsanız, ya yeterince hızlı çekmiyorsunuzdur ya da tambura bir sarım halat ekleyin. Boş bir halatı ya da hafif yük altındaki bir halatı elinizle çekerken, bir ya da iki sarım eklemeniz gerekir. Ancak halat yük altına girdiği için artık elinizle daha fazla çekemediğinizde ve vinç koluyla vinçlemeniz gerektiğinde, yaklaşık dört sarım gerekli olur. Az yüklü bir halatın boşunu hızlıca alırken, halat yük altına girmeden önce vinçleme için gerekli sarımları eklemeniz gerekir. Bunun nedeni, bir vinç etrafına dolanmış az yüklü bir halatı hızlıca çekerken, çok fazla sarımın olması düğüme neden olabilir.
4- Vinç üzerinde rahat bir pozisyonda durun. Bir vincin arkasında otururken vinçleme yapabilirsiniz (bazı vinçler, üzerinde durmanın pratik olmadığı bir şekilde yerleştirilir); ancak istediğiniz gibi vinçleyemezsiniz.
5- Vinçlemediğinizde, kolu kaldırın ve yerine koyun. Bu pahalı parçalar, asla yüzme testini geçemez ve kolun ortadan kaldırılması, vinç üzerindeki halatı hızlıca boşlamanız gerektiğinde daha güvenlidir. Dingilerde vinç bulunmaz; bu yüzden bir alabora esnasında kolu kaybetmekten korkmanıza gerek yoktur.
Yüktü bir Vinçte halatları ayarlamak
Aşın yük altındaki bir halatı boşlamak veya trimlemek tehlikeli olabilir, önce düşünün. En son istediğiniz şey, halatın ellerinizin arasından vınlayarak geçerken ellerinizi yakmasıdır. Yelken yaparken yüzük takmayın çünkü parmaklarınız bir halata sıkışabilir. Eldiven takarken vinçlere özellikle dikkat edin. Eldivenlerinizin ellerinize tam olduğundan emin olun çünkü ekstra kumaş vinç tamburuna sarılan halatlara takılabilir.
Yüklü bir vince halat sararken, halatı iki elinizle dikkatli bir şekilde tutun. İki eliniz vincin etrafındayken halatın gerginliğini koruyun ve parmaklarınızın sıkışmaması için ellerinizi döndürün.
Tramola esnasında bir vinç üzerindeki flok ıskotasını boşlarken, vinç tamburuna sarılı halattan çözmeden önce ıskota üzerindeki yük hafifleyene kadar bekleyin. Flokun yapraklanmasını, dümencinin tekneyi döndürdüğünün işareti olarak algılayın. Vinç üzerindeki sanlı halatı çok erken çözerseniz, ağır yük altındaki halat boşaldığında ellerinizi yakma riski yaşarsınız. Çok beklerseniz de flok arkadan dolar ve elleriniz aynı acıyı yaşayabilir.
Bir noktada, muhtemelen zaten kötü bir gün geçiriyorken, vincin etrafında bir düğüm oluşturan yanlış beslenmiş bir halatla karşılaşabilirsiniz. Bu düğümler, yanlış vinç yerleştirmelerine neden olabilir ve bu sebeple halat yanlış bir şekilde beslenir veya gevşek bir halatı çektiğinizde çok fazla sarmak zorunda kalabilirsiniz.
Hafif havada, halatın ucunu çekerek ve vincin etrafında “ters” yöne (saatin tersi yönüne) sararak karışıklığı çözebilirsiniz. Sert havalarda ise vince giden halatın yükünü almak ve daha sonra karışıklığı çözmek genellikle en iyi yöntemdir.
Yelken sıkıca sarılmadan önce, orsalayıp ıskotanın yükünü alabilir ve düğümü elle çözebilirsiniz. Başka türlü, düğümden yükü almak için aynı işi yapacak başka bir halat donatın. Yahut bir beden bağı ile karışık halata başka bir halat bağlayabilir ve daha sonra yeni halatı sıkın ki karışık bölümde gevşeklik olsun. Son seçenek, tehlike durumu söz konusu ise ve diğer yöntemlerin hiçbiri çalışmazsa, sorunlu halatı bir bıçakla kesmektir. Halatı ucuna yakın bir yerden kestiğinize emin olun (mesela, bir flok ıskotasında flokun ıskota köşesine yakın). Böylece halatı (yalnızca biraz daha kısa olarak) kullanmaya devam edebilirsiniz. Eğer mümkünse bir mandarı kesmemeye çalışın çünkü bu halatı kesmek yeniden donanım yapmayı gerektirir.
