Yelkenli teknede sabit donanım ne kadar gergin olmalıdır? Bu soru amatör denizcilerin kafasını sık sık kurcalayan bir sorudur. Eski bir kural, “orta karar bir meltemde apaz seyrederken, rüzgâraltındaki çarmıhlar birazcık gevşemelidir” şeklindedir, ama o “gevşeme” de çok olmamalıdır, şöyle bir göz atıldığında gevşek gözükmeyecek kadar olsa yeterlidir.
Herhangi bir deniz malzemesi satan dükkândan alabileceğiniz gerginlik ölçü aletiyle (Loos marka ya da benzeri) tellerin gerginliğini kesinkes ölçme imkânı varken, bu göz kararı değerlendirme, birçok kişi için hiç de ciddiye alınacak bir ölçü değildir. Öngerilme vererek birdenbire inen sağanakların gevşek donanımlarda yaratacakları ani darbeleri önleyebilirsiniz. Yalnız verilecek aşırı ön gerilmelerinde, tekneye bel verdirip, şiyar hattını bozabileceğini veya direğin aşağı doğru fazla bastırılması sonucu kabin tavanı veya omurganın hasar görebileceğini de unutmamalısınız.
Yelken seyrinde direğin tam olarak dik kalması gerekir. Bu işin istisnası özellikle eğilecek şekilde tasarlanmış kesirli armalar ve sabit donanımı olmayan kendi başına duran direklerdir.
Yelken armasını germek için izlenecek yol aşağıda gösterilmiştir:
1. Üst çarmıhlar ve kıç istralyayı, tekne deplasmanının %10’u kadar gerin (Bu şekilde baş istralyanın biraz daha fazla gergin olmasını sağlarsınız. Bu da direkle olan açısının biraz daha daralması sonucunu verecek iyi bir şeydir.
2. Direk hafifçe öne eğilecek kadar ön alt çarmıhları (veya mini iç istralyayı) gerin. Gurcatalar seviyesinde eğilme belirgin olmalıdır.
3. Direği yeniden dikleştirmek için kıç alt çapraz çarmıhları gerin.
4. Armanın yerli yerine oturması için orta dereceli bir rüzgârda yelken yapın.
5. Yine o rüzgârla seyrederken, gerekli gördüğünüz şekilde direği iki yandan uygun çarmıhları gererek dikleştirin. Bir taraftaki liftinleri (döngerleri) sıkmadan önce diğer taraftakileri birkaç tur gevşetin (Sıkacaklarınızı da aynı tur sayısıyla sıkın). İşe alt çapraz çarmıhlarla başlamak direğin gurcatalara kadar dik olduğundan emin olduktan sonra gurcatalardan dikine inen çarmıhları ve gurcatalardan yukarı giden çarmıhları ayarlamak genellikle iyi sonuç verir.
Yelkenli Tekne Armasında Gerilmeler
