Bu yazımız tekne yapımı ile ilgili. Tekne yapımı zor bir süreçtir. Aşağıda tekne yapımında başlıca faktörleri ve bir tekne yapımı sırasında tekneyi oluşturan başlıca parçaları görebilirsiniz.
Bir gemi yaptırmak isteyen armatör şu faktörleri göz önünde bulundurur:
1- Taşıyacakları yükün cinsi
2- Çalışacakları işletme türü
3- Çalışacakları sefer sahası
4- Maliyet ve fizibilite
Geminin kâğıt üzerine çizilmesine taslak denir. İstenen özellikler sağlanıncaya kadar taslak üzerinde değişiklikler yapılır. Bazı durumlarda yapılacak geminin bir modeli model havuzlarında incelenir. Genellikle küçük değişikliklerle aynı plandan bir kaç gemi birden yapılır. Aynı plandan yapılan gemilere kardeş gemi (sistership) denir. Önceden hazırlanan küçük ölçekli resimler tam ölçekle (1/1 ) çizilir. Bu çizimler günümüzde optik aletlerde saçlar üzerine geçirilerek istenen şekli vermek üzere başka atölyelere gönderilir. Bir tersanede gemi yapımına omurga ile başlanır. Kızağa ince omurga konur. Omurga, gemi iskeletinin baştan kıça uzanan önemli bir parçasıdır. Omurgadan güverteye kadar uzanan postalar geminin biçimini belirtir. Kaplama Levhalarını, güverteleri, üst yapıları bu postalar taşırlar. Eskiden gemiler, parçalar bir araya perçinle birleştirilerek inşa edilirdi. Bu yöntem hem fazla alırdı hem de pahalı olurdu. Günümüzde parçalar kaynakla birleştirilmekte ve daha ucuz ve çabuk olmaktadır. Bu kısımda gemi teknesinin omurgasından başlayarak kısaca, gemiyi oluşturan parçaları göreceğiz.
a) Omurga: Bir gemi teknesinin ilk parçası ve en önemli yeridir. Çelik, bütün ve geminin boyutlarına uygun kalınlıkta bir parçadan yapılır.
b) Yalpa omurgası (bilge Keel): Gemi teknesinin su içinde seyrederken yalpa yapmasını önlemek amacıyla sintine dönümüne kaynatılan balık yüzgecine benzer çelik saçtan parçalardır.
c) Postalar (frames): Gemi teknesinin kaburga kemiklerini oluşturan eğimli parçalardır Postaların bir ucu omurgaya kaynatılır ve bedenlerine, gemi formunu oluşturacak bir biçim verildikten sonragüverteye bağlanırlar.
d) Kemere (Beam ): Güverteye birleşen postaları karşılıklı birleştiren ve tekne genişliği kadar boyları olan çelik parçalardır. Kemereler üzerlerinde güverte saçlarını taşırlar. Karşılıklı uzanamayan, ambar ağızlarında kesilmiş kemerelere öksüz kemere denir.
e) Güverteler (Deck): Gemi teknesinin yatay saç kaplamalarıdır. Bazı yerlerde üzeri ağaç ile kaplanır veya asfalt ile örtülür. Güverteler bulundukları yerlere göre İsim alırlar:
1- Ana güverte (Main Deck): Baştan kıça kadar uzanan ve alt bölümü tonaja giren güvertedir.
2- Kasara güvertesi (castledeck) Baş ve kıç tarafta, ana güverteden yukarıda kalan ve manevra için kullanılan güvertedir.
3- Üst güverte (Upper Deck): Ana güvertenin üzerinde devamlı olmayan güvertedir.
4- Alt güverte (Lower Deck): Ana güvertenin altında kalan güvertedir.
5- Gezinti güvertesi (promenade Deck): Yolcu gemilerinde bulunan ve ana güvertenin üstünde bulunan güvertedir.
6- Filika güvertesi (Boat Deck): Can filikalarının asılı oldukları mataforaların bulunduğu güverte olup ana güvertenin üstündedir.
f) Bölme perdeleri (bulkhead): Bölme perdesi gemi teknesini su geçirmez bölümlere ayrılmak için yapılmış çelik saç perdelerdir. Bölme perdeleri teknesi enine keser ve alt tarafta döşeklerden başlayarak üstte güverteye kadar devam eder. İçinde tehlikeli bir madde bulunan örneğin yakıt taşınan tanklar arasında bir boşluk bırakan perdeler vardır, bunlara koferdam (cofferdam) denir. Böylece tankın birinde olacak bir tehlikeli durum yandaki tanka geçmez.
Fizibilite, bir projenin yapılabilirlik raporudur. Burada masraflar ile sağlanacak gelir ve harcanan zaman gibi faktörler incelenir. Gemi için İngilizcede 3 üncü şahıs zamiri olarak dişi varlık niteleyen she kullanılır. Sister kelimesi kız kardeş demektir. Gemi için bu zamirin kullanılmasına sebep geminin güzel görünmesi için boyanmış olması daima erkeklerden bir personel ile birlikte olması ve en iyisini kazanmak için herkesin devamlı mücadele içinde bulunmasıdır.
Bu yazının devamı için Tekne Yapımı 2 isimli yazımızı da okuyabilirsiniz.
[…] bir gemi teknesinin parçalarını ele almaya devam ediyoruz. Bu yazının ilk bölümü için Tekne Yapımı isimli yazımızı okuyabilirsiniz. g) Tanklar (tanks): Geminin ya dibinde ya da başka […]