Modern navigasyon yardımcılarının başında GPS ve Chartplotter gelir. GPS (Global Positioning System) aslında insan yapısı bir elektronik sekstant olarak düşünülebilir. Dünya yörüngesinde değişik yönlerde hareket eden uydular alıcıya nerede olduklarını ve zamanı bildirirler. GPS alıcısı da bu veriler ışığında her uyduya olan mesafesini belirler ve değişik uydulara göre olan mesafelerden kesişme noktasını bularak yerimizi belirler. Zamanı da sürekli olarak uydudan aldığı için hassas bir saat olarak kullanılabilir. Temel olarak bulunulan noktayı enlem ve boylam olarak veren bir cihazdır. Bulunulan enlem ve boylamı zaman olarak da hafızasında tuttuğundan bir sonraki belirlemedeki verilerle kıyaslayarak, gidiş yönünü, teknenin hızını da verir. GPS’ler 3 uydu ile bulunduğumuz mevkiyi verebilirler, ancak hassasiyeti arttırmak için aynı anda veya sıra ile 12 veya daha fazla uydudan veri alırlar. Bu veriler hafızasında bulunan veya hafıza olarak kullanılan bir kartuş yardımı ile harita üzerinde de gösterilebilir. Modern GPS modellerinin hemen tümü verileri rakam olarak vermekle birlikte, genellikle ekranlarındaki haritada gösterirler.
Temel olarak iki model vardır:
- 1. Taşınabilir GPS modelleri
- 2. Sabit GPS modelleri
Taşınabilir GPS modelleri:
Taşınabilir GPS modelleri büyükçe bir cep telefonu görünümündedir. El de taşınırlar ve kullanılırlar. Başka cihazlara bağlanabilen modelleri vardır. Genellikle standart pillerle çalışırlar ve kullanma süreleri pil ömrü ile kısıtlıdır. Bu tür cihazların kullanılması düşünülüyorsa, teknede yeteri kadar yedek pil bulundurmak gerekir. Bazı modeller ise gerektiğinde teknede 12V elektrik ile beslenebilmektedir. Antenleri genellikle cihazın üstünde olduğunda bazı modeller kamara içinde iyi çalışmayabilir.
Sabit GPS Cihazları:
Teknede uygun bir yere monte edilerek kullanılan cihazlardır. Genellikle GPS alıcısı için tekne üstüne monte edilen harici bir anten taşırlar. Bağlantı yapılmışsa harita üzerinde, rüzgâr yönü gibi diğer aletlerden aldıkları verileri de gösterirler. Ekranları oldukça büyüktür ve kolay takip edilir. Genellikle dört yönlü tuş yardımı ile harita aşağı, yukarı, sağa ve sola kaydırılabilir. Ekran değişik verileri gösterecek şekilde ayarlanabilir. Bazı modellerde ekran aynı zamanda radar verilerini de gösterebilir. Elektrik beslemeleri genellikle teknedeki 12V sistemden yapılır. Modern ekran teknolojisindeki gelişme ile birlikte güneşli havalarda bile güvertede kullanılabilir hale gelmişlerdir.
Birçok GPS cihazında ilk açılışta da belirtildiği gibi bu cihazlar navigasyon yardımcılarıdır. Asıl navigasyon için kağıt harita, cetvel, pergel ve kalem kullanılmalıdır. Dünya’da navigasyon için kabul edilen sistem kağıt haritadır ve yakın gelecekte de elektronik navigasyon sistemlerinin navigasyon için asıl kabul edilmeleri beklenmemektedir
Türkiye denizlerinde kara görmeden seyir hemen hemen olanaksız gibidir. Belirlenen rotaların göz ile takibi genellikle mümkündür. Daha önce de belirtildiği gibi GPS modern bir sekstant cihazıdır ve sularımızda kullanılması çok yaygın olsa da çok gerekli değildir.
Sabit Haritalı GPS Nereye Monte Edilmeli?
Sabit haritalı GPS cihazlarının göstergeleri kolaylık sağlaması amacı ile genellikle dümenin olduğu bölgeye monte edilmektedir. Her ne kadar yeni cihazlar suya dayanıklı ve güneş ışığında bile ekran görünebiliyorsa da gölge bir yere monte etmek uygun olur. Her koşulda bu cihazların ekranları dümenin önüne monte edilmemelidir. Eğer böyle bir gereksinim varsa tabandan yüksekliği 60 cm veya daha düşük tutulmalıdır. Geceleri ekranları karartılsa bile seyir sırasında teknenin seyir rotasını görünmez hale sokabilmektedirler. İdeal olanı bu cihazları teknede navigasyon masasının bulunduğu kamarada uygun bir yere monte etmektir.
